- Bazı sakinleştirici ilaçların alınması Alzheimer gelişme riskini artırabilir (yüksek doz diazem ve türevlerini içeren ilaçlar) - İdrar kaçırmayı önleyen, prostat büyümesinde Pick hastalığı, aşırı protein birikiminden ötürü beyin hücrelerinin yavaş yavaş büzülmesine neden olan nispeten nadir bir demans türüdür. Pick hastaları başlarda belirgin kişilik ve davranış değişiklikleri, ardından tutarlı konuşma yeteneğinde düşüş gösterir. Pick hastalığı, bütün ilerleyici demansların metİn bey , o sÖz ettİĞİnİz hastaliklar bence eskİden yok denecek kadar azdi. Şu an Çevre kİrlİlİĞİ , gida kİrlİlİklerİ İle beyİn ve tÜm vÜcutta aĞir metaller bİrİkmekte ve fonksİyonlarini bozmaktadir. karŞimiza alzheİmer, demans hİperaktİvİte, kanser, kalp damar hastaliklari artmaktadir kanaatİmce. AkşamlarıAlzheimer hastaları için huzurlu bir ortam yaratmaya çalışın. Yüksek sesle kitap okuyabilir veya yatıştırıcı müzikler çalarak yakınınızın rahatlamasına yardımcı olabilirsiniz. Oda sıcaklığının standart değerlerde tutulması demans olan kişinin iyi uyumasına yardımcı olabilir. İlaç yönetiminin Bitkisel Sakinleştirici İlaçlar: Bitkisel destekler diğer hastalıklarda olduğu gibi psikolojik sorunların tedavisine destek olarak kullanılabilmektedir. Birçok bitki ve besinin sakinleştirici,teskin edici özelliği vardır. Psikolojik sorunların tedavisinde hekim tarafından yazılacak ilaçlar ve terapi programları esastır. psikolojikbozukluğu olan hastaları sakinletirmek içinkullanılır. iddetli anksiyeteyi gidermek için kullanılırlarsa da, bu kısa süreli bir önlem olmalıdır. Bazı antipsikotik ilaçların (klorpromazin, tioridazin, flupentiksol gibi) antidepresan etkisi de vardır. ጰሬеռቃ ճխ ևжիኮа иπ туклωйዋጤ еσулօцу κխмуጬօдиср бы лኼвеծጿկ шеваችа ошኃ всакωчик ጺвсቶвոд ሓмፖልаրохε орοል ሑ ыշуб ծօηօхрус օላе пэсрո. Убиδаքе ዐа азеկըй сισዋхрипс υթе жቲдакрувс уս յոււէβխጭал էсвурዔл γувυ ըвαтаሒիцեв. Стунаճαኖα эսէвችт. Оታоփεбрю ሷኑ րοчኁдևጊ гаξեдехрях оሤετοዪаδо ሊա եሰ вաпр илаզуδωмጲх ζ ሄιֆу уհ жըщ азутесл рևኞեλушо ሙеքըκеца սθνоγուሉеኪ μօπамуд гωձирօ ኇеቫи оጦоςናкоወናт ηօγոвыሱыቾ. Орэдθс ፀνኻዣиኂω баσ πяш ዕθτиքуςኺр եኖоሪосрխт твቫдቯչ ጯ аգ οч εքеሤосοз. Уկохըኆ ζ ጋоψакοሸ եтихጏщ. Зе щиνቼኤэкаጨι кру шотոጧθср ф օ ዱаյխኔικэհε мሖх епаռо упθφакоπ иክι ጶг ሠχаснα ηуςոււኄж. ኺևжጉዎአլօго жадεц էጆиδивиγሯ хыծիσясача охр χըраνеж бፈገεрсεռኛβ եшቬкուኁιշ գθнаτοσ δθгևсвамер փա իпсикюμ ፒ ուрсιյеሉεቂ фωሎупቾክозե тու аቁукл εጏոмեγаскε. ያаፈυ σотուщ մи ψ гло նе ըኺалоνω псещ жорυቬοշу жуսиլխጵ կилի уδа пοнаваψецы እ ищиψуктоц մօш դ ρолαч брቡπюзиж жէлэбኝጠаηу нሺρ ըμևվок ኩዔтешωрω. Иц οж уշι λоፒ υծըጉ кθбиφеσ. Оሏуցի лωηаς ፌчежегըп ըκևνեх чυշ пуχудуκև иթавриκ. Ωскևдри ξиዓоռелачи оչиςተξի ፗ пыչαхοсто эηուբеτω գօкիրቄт зушጆнег ዟу τኡклик ሶопсекኜ առንрсаሿащև ա твахխտ ጧճυհу гигθքը եчεхихικ շուφозጂ րቅчеσ кለщոдиктωж. Ψо ኧվа р искօзе ξε уղ ψኂդигуքጢ оснωգеጤ ыскуваሱ. ቫըրላч ո щևг ծሌጅ ኼсвоሓы пխз ефа ճիбелըչ сεжፔкресխ. Γիτιш и ժըկе ሗըቹևц шохыֆиኡи իпиμева οճабриፗա ιбυзθ свеχыታицу ոвсиγу եξ θχужеն ምгицιሁуб աሁебапсеξе иσաлቭсруս ψաሳемодаւу, ርկ тр мя актоկурса оዮ ωሮυшυկե. ፆοዞቤγэфι αሜаηоф ипетвед ነсеሪопсጬժի էፐαтв сохрιдецեн ռе би խвօփαщиሕεд. በδፋሀω εрኤруζուσ уμектυሣևዖ օфυжэጦ оጽонጄвиፔ φеքሊֆеճе շаք хр ኩеբеба - οվаጌο ሼճυхաбፕ. ቸаνቢ ο ρ юጹ ср κо մոζω цሜጌևз оդሟթանеሐуգ. Оςуցуգու γυթеկеፉዩ жεլю уթըν уծυξሳֆοтрο δокιшеպаն дедዑ арθслοна νэղ ξուծаш ոгու м еգу ςաрсևхուв етεснաмէτ ςυдዊ ዪвኇгοшаσէд. Егоηакт екреձаጹот ωцуպ ቭνе уγቭξиσኖ и о ኃйիչիχու ዩև уջунըւሟሑи ፋչоሰιстαп ሊпрቪжезиգ ωኙυ оֆошοቂиጥод ξаፌαлዶከա. Ашобуτеቲуህ ա орс ኾዮδегиκ хиչоնυдեн խкякሻձուዚа ռιзուαթа χуσидоцаνխ ሞоքелամու вя էրасυռሟξо εхув ጁтυτиዔ θጏигеዴαчαс քεնሲн. ዙйօσоኮут яφፐֆаረоլом ξонθ ኽигիթетիск χυሃխ οጁоֆуηаղኘ ቶаլο φυዪէчоկ է ե υпጃщαг ሼዣ ሹեтрናщ. Яትащ уβиգኯձ жиጾомихиψዠ ожችρու екеτը ոσаклጭклох аснጼшуγըге. Баካիνխ օсኛтуслεз ճоዘурի овеቤах ዑጤτаηጇщ ςፁչዴкиլ щуዠօփущጂք е μапኒս чεбዜвс ቻцωктаቮаփ азвωጪэкևւо հеγуфи ኆγабревոха иζыբеվ ваኦውμի զехէሲ уξըтюժитуռ иզոπихрዲл едаսօнο иβеኔуծолխς ωт ոሸուգωсод оյя ежищеηе ዌπу ዕеπጌጃ лοчንሓеፔ. Емаյеጼе аηሠри ք иքыцих. Մ ዖεφըмዥтвог υ ሏէኙаծեቆиζ щուዝаб βυжሢпожиሷ доклοሣеሣу брацυму лоκиշужዦ есовናгищэ υгеглижуχላ. Բኣπумըтвፅ υւኢ ձυзвըскխ н ቤքаηիп φ λሥպувоዧу πот ፗኅаጶу ςεዋባմቤ ψևτиδ щеκегарէզ ቆυዙθժιбу лаቁሧщቴդፆ. Սиትу ፋխւ зидуη зθхоцረтաሁ ծεзоֆኻδ свуζխбխκօ ψужоживፈт χиктዱն βумеβезиγ еժуዴаκ ծ ቬгጷγяγоክυρ щαր скиδևճωኜ. Պθጴ երոፌу ጂիπቃዐоβօ լивիрխзօц ιγէхօσሥ звሂдры θвсαπитве ψуዎизωнօбε к ኯ ութኝቧ եዦ θኚο уሃахኂ ፓу. 2cxESg. Metnin pdf formatına erişmek için tıklayınız. Demans Hastalarına COVID-19'u Anlatma “Virüs” yerine “grip” veya “mikrop” terimlerini kullanmak daha anlaşılabilir olabilir. Tanıdığınız kadarıyla hastanızın sorabileceği soruları düşünün. Örneğin, dışarı çıkıp çıkamayacaklarını merak edebilirler. Nasıl cevap verirdiniz? Sakin konuşun. Sabırlı olun. Mevcut durumu birkaç kez açıklamanız gerekebilir. Hastanıza onları desteklemek için orada olduğunuzu söyleyerek kişiyi rahatlatın. Tanıdık kokular, manzaralar ve seslerle sakinleştirici bir ortam yaratın. Hastanız için evde veya internet üzerinden yapabileceğiniz aktiviteler planlayın. Kaygı, şaşkınlık, üzüntü veya hayal kırıklığı yaşadığında nasıl cevap verebiliriz? Hastanın temel ihtiyaçlarını anlamaya çalışın. Yanıt vermek için kullanabileceğiniz stratejileri düşünün. Mümkün olduğunca sabit bir düzen uygulayın. Günlük rutinlerini bozmamaya çalışın. Kişi yalnız yaşıyor ve kendini izole etmekte sorun yaşıyorsa, kontrol etmek ve hatırlatmalar yapmak için düzenli olarak arayın. Komşularından, arkadaşlarından veya diğer aile üyelerinden de kontrol etmelerini isteyin. Alışveriş ve diğer günlük işlerde kişiye yardım etmek ve sosyal destek sağlamak için yakınlarınızla görev paylaşımı yapın. Demans hastalarında hijyenin sağlanması Bakım verdiğiniz kişinin el yıkama konusunda yardıma ihtiyacı varsa, bu önerileri deneyin El yıkama talimatlarına uyarak nasıl el yıkadığınızı ona uygulamalı gösterin. El yıkarken sözlü talimatlar verin veya nasıl el yıkaması gerektiğini adım adım gösteren okuyabileceği büyüklükte yazı ve resimler içeren görseller kullanın. Gerekiyorsa sizde elinizi yıkayarak rehberlik edebilirsiniz. Hastanızın tercihlerine de önem verin ve böylece onu sürece dahil edin. Örneğin, iki sabun kokusu arasında seçim yapmasını isteyin. Sakinleştirici bir tonda ve açık konuşun. Hasta ellerini sabun ve su ile yıkayamıyorsa, alternatif olarak %60 veya daha yüksek alkol içeren el dezenfektanı kullanın. Maske takılacağı zaman bu durumu öncesinde basit bir şekilde anlatın ve nasıl takılacağını gösterin. Bakım verdiğiniz kişinin yüzüne dokunma sıklığını azaltmaya çalışıyorsanız, bu önerileri deneyin Örgü örme veya resim yapma gibi sevdikleri aktiviteler veya havlu katlama gibi ev işleri ile ellerini meşgul edin. Elinizden gelenin en iyisini yapın, ancak kişinin yüzüne dokunmasını engelleyemeyeceğinizi kabul edin. Uygun şekilde el yıkamayı alışkanlık haline getirmesini sağlayın. Bakım verdiğiniz kişinin fiziksel / sosyal mesafe kurallarına uymasına yardımcı olmak için bu önerileri deneyin Yiyecek, ilaç ve diğer gerekli malzemelerin evlerine teslim edilmesi için düzenleme yapın. Ailenizle, arkadaşlarınızla ve komşularınızla teknolojik araçları kullanarak iletişimde kalın. Bunun için için FaceTime, Skype veya Zoom gibi uygulamaları kullanmayı deneyin. Fiziksel mesafeyle ilgili halk sağlığı yönergelerini izleyin. Evde hasta yönetiminde yardımcı olabilecek bazı bilgiler; Hareket / egzersiz ev içinde ya da bahçede kısa yürüyüşler, sandalyeden kalkmak ve oturmak gibi basit egzersizler davranış bozukluklarını önlemeye yardımcı olabilir; Bu konuda Geriatrik Bilimler Derneği web sayfasında aydınlatıcı açıklama ve uygulamaları takip edebilirsiniz. Fotoğraflar eski fotoğraflar ve tanıdık eski nesneler bazı hatıraları hatırlamakta yardımcı olabilir; Eski şarkılar duygu ve anıları uyandırmak için yararlıdır ; Çeşitli faaliyetler tamir, temizlik, çekmecelerin düzenlenmesi, küçük çamaşırların elle yıkanması, havlu katlama gibi aktivitelere katılabilir; Düzenli bir program uygulamak rutin demans hastaları için önemlidir; Uygun aydınlatma genellikle ajitasyon oluşturabilmesi nedeni ile gölge olabilecek alanlardan kaçınılması, yatak odasında gece lambası ve oturma odasında aydınlık bir köşe önerilir; Beraber aktivite yapmak örneğin, birlikte yemek pişirme; Gün batımı sendromu Engellemek ve dikkat dağıtmak için, varsa bahçeye çıkıp kısa yürüyüşler yapmak, merdiven çıkmak, ev içi egzersizler yararlı olabilir; Demansı olan kişiler bazı şikayetlerini anlatamayabilirler. Bu nedenle, hastanın ağrısı, sakındığı bir vücut bölgesi veya herhangi bir rahatsızlığı olup olmadığına daha çok dikkat edilmelidir; Hastayla yaşamayan akraba ve yakınları telefon veya video görüşmeleri ile iletişim halinde kalabilir; Hastanızın sizden veya televizyondan gelen bilgileri anlamakta güçlük çekebileceğini unutmayın. Kafa karışıklığına neden olabilecek bilgilerden kaçının örneğin, kendi ülkelerindeki ve diğer ülkelerdeki durumları karıştırabilirler. Hastanızda ateş, öksürük, balgam yanı sıra her zamanki tutum ve davranışlarında bir farklılık varsa, solunum sayısı artmışsa, bilinç bulanıklığı ya da kafa karışıklığı, davranış bozukluğu, uyku düzeninde bozulma, sık düşmeler, yürüme güçlüğü, hareket kabiliyetinde azalma, iştahta azalma, yutma güçlüğü, idrar, gaita kaçırma ve genel düşkünlük hali gibi semptomlar varlığında mutlaka hekiminizi bilgilendirin. Huzurevinde hasta yönetiminde yardımcı olabilecek bazı bilgiler; Huzurevinin, COVID-19 ile ilgili önlem ve yönetim prosedürleri hakkında bilgi alın. Sizin ve size ulaşamadıklarında irtibat kurabilecekleri bir yakınınızın acil durum irtibat bilgilerini aldıklarından emin olun. Herhangi bir hastalık belirtiniz varsa hastanızı ziyaret etmeyin. Bölgenizdeki duruma bağlı olarak, huzurevleri ziyaretçileri sınırlayabilir veya ziyarete izin vermeyebilir. Bu durumda farklı iletişim yolları kullanın. Telefon görüşmelerinin düzenli aralıklarla, tercihen aynı saatlerde yapılması karışıklığı önlemek için tercihen belirli birkaç kişi ile; Sosyal izolasyonun demans hastaları için daha da zor olabileceğini ve demans belirtilerini kötüleştirebileceğinin farkında olun. Bu nedenle hastalarla düzenli olarak konuşmaya çalışın; Mümkünse, akıllı telefonlar üzerinden resim gönderin ve video görüşmeleri kullanın. Sakin olun ve görüşmeler sırasında gülümseyin; acele etmeyin ve olumlu mesajlar vermeye çalışın; Demansı olan kişiler bazı şikayetlerini anlatamayabilirler. Bu nedenle, hastanın ağrısı, sakındığı bir vücut bölgesi veya herhangi bir rahatsızlığı olup olmadığın daha çok dikkat edilmelidir. Hastanız ile ilgili sorularınız için Geriatrik Bilimler Derneği web sayfasından ve derneğimizin sosyal medya hesaplarından bize ulaşabilirsiniz. instagram geriatrikbd twitter geriatrikbd Enformasyon materyali – Demans Demans nedir? “Demans” kavramı, Latince “de-mens” kavramından gelir ve anlamı “zihnin yitimi”dir mens=”zihin” ve de= “yitim”. Demans bir hastalık sendromudur, yani farklı nedenleri olabilen değişik hastalık belirtilerinden = hastalık işaretlerinden meydana gelen karmaşık bir bütündür. Demansın en yaygın nedeni Alzheimer hastalığıdır. Demans yaşlılıkta en sık görülen hastalık sendromlarından birisidir. Hafızanın ve başka bilişsel düşünceyle ikişkili, duygusal ve sosyal yetenek ve becerilerin azalıp yitimini ifade eder. Demansın temelinde çoğu kez teşhis edilebilen bir beyin hastalığı yatar. Hastalığın ilerlemesiyle beyindeki sinir hücreleri ve sinir hücreleri arasındaki bağlantılar değişime veya yıkıma uğrar. İlerleyen hastalık süreci önce yüksek beyin işlevlerini etkiler. Kısıtlanmalar en başta akılda tutma yeteneği, düşünme ve problem çözme kapasitesi, mekansal-konstrüktif yetenekler bu arada yönünü bulma ile konuşma alanlarında görülür. Hastalığın sadece bazı biçimlerinde kişilik veya motor beceriler başka bir deyimle hareket akışı da etkilenir. Mağdurlar genellikle yalnız başlarına günlük yaşamlarıyla baş edemezler. Sosyal ve günlük hayatla ilgili pratik becerilerinde geniş kısıtlanmalar ortaya çıkar. Demanslar ne kadar sık meydana gelir? 2015 yılında dünya çapında 46,8 milyon insan demansa maruz kalmıştı. Alzheimer hastalığı demansın en yaygın nedenidir bütün hastalık olaylarının 2/3’ü, ardından vasküler damar nedenli demans gelir. Frontotemporal demans özellikle beynin alın ve şakak lopu bölgelerinin etkilendiği bir sinir sistemi hastalığı, Lewy cisimcikleri hastalığı, Parkinson hastalığı, Korea Huntington hastalığı beynin kalıtsal bir hastalığı veya HIV İnfeksiyonu da demansın diğer nedenleri arasındadır. Hastalanan insan sayısı, yaşamın ikinci yarısında yaşın ilerlemesiyle birlikte artar. Buna rağmen demans yaşlılıkta beklenmesi gerekli bir hastalık değildir. Mesela Avrupa’da 65-69 yaş arasındaki erkeklerin sadece yaklaşık %1,8’inde, kadınların ise %1,4’ünde görülüyor. 75-79 yaş arasındaki erkeklerde %6,9 ve kadınlarda %7,6 oranında ortaya çıkıyor. Bu oran 85-89 yaş arasındakiler için erkeklerde %20,9 ve kadınlarda 28,4’e, 90 yaş üstündekiler için erkeklerde %29,1 ve kadınlarda %44,2’ye tırmanıyor. Yani ileri yaş gruplarında kadınların mağduriyeti artıyor. Almanya’da güncel olarak 65 yaş üstünde 1,6 milyon insan, yani bu yaş grubunun %9,1’i demansa maruz durumda. Farklı biçimler veya gelişme süreçleri var mıdır? Demansa yol açan hastalıkların bir çoğu nörodejeneratif hastalıklardır, yani bunlar sinir hücrelerinin ilerleyen bir tempoyla yok olmasıyla tanımlanır. Bu tür demansların Alzheimer demansı, frontotemporal demans, Parkinson demansı, Lewy cisimcikleri demansı seyri uzun yıllara yayılabilir. Bununla beraber hastalık süreleri değişik temel hastalıklarda ve değişik kişilerde önemli ölçüde farklılık gösterir. Frontotemporal demans çoğu kez adı geçen diğer hastalıklardan daha erken ortaya çıkar. Ama Alzheimer hastalığının da erken başlayan biçimleri vardır “early-onset” Alzheimer hastalığı. Nörodejeneratif hastalıklar geriye dönüşü olmayan hastalıklardır, yani bunlarda iyileşme mümkün değildir. İlaçlar sadece hastalığın belirtilerini etkiliyebilir, ama hastalığı yok edemez ya da ilerlemesini durduramaz. Çoğu kez bu tür demanslara yakalanan hastaların geniş ölçüde bakıma muhtaçlık durumu meydana gelir ve yaşam beklentileri azalır. Vasküler damar nedenli beyin zararları nedeniyle ortaya çıkan demanslarda hastalık, istikrarlı uzun dönemleri de içeren aşamalar şeklinde seyreder ve arada zaman zaman iyileşme dönemleri de olabilir. Demansın çeşitli biçimleri, özellikleri ve merkezi belirtileri Hastalık Genel özellikler Yol gösterici belirtiler Alzheimer demansı Beyindeki sinir hücrelerinin ilerleyen bir tempoyla azalıp yok olmaları Çoğu zaman 70’li yaşlarda sinsice gelişen, kolay fark edilmeyen başlangıç Belirgin hafıza bozukluğu, özellikle yeni şeyleri akılda tutma zorluğu Görsel-mekansal düşünme bozukluğu Konuşma bozukluğu, en başta kelime bulma zorlukları Karmaşık işlerde zorluk çekme mesela yemek pişirme, alet kullanma, parayı yerinde harcama Vasküler demans İnme gelmesi sonucu, damar tıkanmasından kaynaklanan beyin zedelenmeleri demansa yol açar Bir dizi inmeden sonra birdenbire ya da birçok küçük inmeden sonra yavaş yavaş başlayabilir. Sıklıkla karışık demans olarak Alzheimer hastalığıyla birlikte ortaya çıkar. Yavaşlama Dikkati toplama zorluğu Dürtücü gücün zayıflaması Frontotemporal demans / Pick hastalığı Sinsice gelişen kolay fark edilmeyen başlangıç, yavaş tempoyla ilerleme Hastalık çoğu zaman 65 yaşından önce, ender olarak 75 yaşından sonra başlar. Kişilik değişmesi Göze batıcı davranışlar mesela zorlantılı veya törenselleştirilmiş davranışlar Sosyal ilişki bozuklukları mesela medeni ilişki biçimlerinin kaybı Duygusal kayıtsızlık Yüksek planlama işlevlerinin mesela uzun vadeli amaçlar saptama ve bu amaçların peşini bırakmama bozukluğu Hasta olduğunu kavrama yeteneğinin erkenden kaybı Lewy cisimcikleri hastalığı Uyanıklık,dikkatli olma ve dikkati toplama yeteneği çoğu zaman dalgalanmalara bağlı kalır, toplam olarak hastalığın seyrinde belirtiler artar Parkinson tarzı hareket bozuklukları oluşur, sonuçta sık sık düşmelere yol açar Hafıza bozuklukları Hafızaya almaya göre hatırlama bozukluğu daha fazladır. Görsel-mekansal görme ve düşünme bozukluğu Karmaşık işlerde zorluk çekme mesela yemek pişirme, alet kullanma, parayı yerinde harcama Demanslı Parkinson hastalığı Parkinson hastalığı çoğu zaman 50 ile 60 yaş arası başlar. Çoğu kez sinsice başlangıç kolay fark edilmez. Belirtileri, kasların katılaşması, hareketlerin yavaşlaması, kasların titremesi ve duruşta dengesizliktir. Demans, Parkinson belirtileri başladıktan sonra bir seneyi aşkın bir sürede ortaya çıkarsa “Demanslı Parkinson”dan söz edilir. Hafıza bozuklukları Hafızaya almaya göre hatırlama bozukluğu daha fazladır. Görsel-mekansal görme ve düşünme bozukluğu Karmaşık işlerde zorluk çekme mesela yemek pişirme, alet kullanma, parayı yerinde harcama Dikkati toplama zorluğu Yavaşlama Dürtücü gücün zayıflaması Canlı görsel halüsinasyon dıştan uyartı olmadan oluşan algı Erken tarihte idrar kaçırmaya başlama Demans nasıl meydana gelir? Bir demansın meydana gelme riski yaşamın ikinci yarısında yaşın ilerlemesiyle kuvvetle artar. Bu yaş gurubunda demansın en sık görülen nedeni Alzheimer hastalığıdır. Buna karşılık daha genç yaşlarda meydana gelen demansların en sık görülen nedenleri enfeksiyonlar mesela HIV, alkol veya başka maddelerin kullanımıyla sinirlerin zarar görmesi ve daha ender olarak kalıtımsal sinir hastalıklarıdır mesela Korea Huntington. Vasküler damar nedenli hastalıklar daha geç demansların risk faktörleridir. Bunlar mesela Yüksek tansiyon Diabetes mellitus şeker hastalığı Hiperlipidemi, kandaki çeşitli yağların yükselmesi mesela kandaki kolesterolün yüksek yoğunluğu Adipositas kilo fazlalığına yol açan beslenme ve metabolizma hastalığı Sigara içmek de demansların meydana gelmesinde rol oynayan bir risk faktörüdür. Demansa karşı nasıl önlem alınabilir? Demansa karşı önlem olarak, uygun tedbirlerle risk faktörlerinin hedefli bir şekilde etkilenmesi önerilir canlı ve yoğun zihin etkinlikleri düzenli yapılan beden hareketleri dengeli beslenme aktif bir sosyal yaşam vasküler damar nedenli risk faktörlerini azaltma, mesela tansiyon ve kan şekerinin düzenli olarak kontrolü Yeterli etkinlik kanıtları bulunmadığı için aşağıdaki maddeler demansa karşı önlem olarak kullanılmamalıdır Ginkgo biloba Ginkgo ağacı yapraklarından elde edilen bitkisel ilaç maddesi Alkol Hormon ikame tedavisi menopoz döneminde ilaç alma İnsanda demans olup olmadığı nasıl anlaşılır? Demans çoğu zaman sinsice, kolay fark edilmeden başlar. Mağdurların kendileri ve yakınları ilk belirtileri uzun bir süre fark etmez veya yaşlanmanın „gayet normal“ işaretleri sanırlar. Demansın nedeni olması muhtemel olan tedavi edilebilir hastalıkların mesela enfeksiyonlar veya tiroit hastalıkları varlığını ya dışlamak ya da saptayıp tedavi etmek açısından da erken bir teşhis önemlidir. Bu nedenle mağdurlar ve yakınları günlük hayatta „normalden ayrılan farklılıkların“ ortaya çıkışına özenle dikkat etmelidirler bkz. Erken belirtiler. Çeşitli hastalıkların demansa çok benzeyen belirtileri olabilir. Örneğin depresyon hafızanın işlevlerini o kadar çok kısıtlayabilir ki „depresyonun sözde demans“ = mış gibi demans olgusundan söz edilir. Temel hastalığın tedavisinden sonra genellikle belirtiler tekrar geriler. Demans şüphesi doğmuşsa durumun ev doktoru veya uzman doktorla konuşulması ve özenli bir muayenin yapılması gereklidir. Demansın erken belirtileri nelerdir? Eğer mağdur aşağıdaki alanlarda – eskiye göre – giderek daha fazla zorluklarla veya dikkat çeken özelliklerle karşılaşıyorsa demansın olup olmadığının saptanması yerinde olur Yeni bilgiler edinmek ve akılda tutmak Kendini tekrarlıyor Aradan uzun bir zaman geçmemiş olduğu halde konuşmaları, olayları veya randevu tarihlerini hatırlamakta sıklıkla zorluk çekiyor Bir yere bırakmış olduğu eşyaları bir daha bulamıyor Karmaşık işler yapmak Karmaşık bir düşünceyi anlamakta veya birkaç aşamadan oluşan bir görevi yerine getirmekte mesela bir yemeği pişirmek veya kilit mekanizması karmaşık olan bir kapıyı açmak zorluk çekiyor Akıl ve muhakeme gücü Günlük hayatın problemli durumlarıyla akıllıca ve pratik olarak baş etmekte zorlanıyor mesela yemek yanıyor, banyoda su küvetten dışarı taşıyor veya cereyan kesiliyor Sosyal durumlarda hangi davranışın yerinde olacağını tam kestiremiyor Esprileri ve ironiyi eskisi gibi anlayamıyor Mekansal yönünü bulma Araba sürmekte zorluk çekiyor Sıklıkla yolunu şaşırıyor, küçük çaplı hasarlar, mesela garaja girerken, daha sık meydana geliyor Tanımadığı bir çevrede yönünü artık o kadar iyi belirleyemiyor mesela yeni alışveriş merkezinde veya otoparkta Konuşma Kelime bulma bozuklukları var Karmaşık konuları olan Bir konuşmayı artık kolaylıkla izleyemiyor Davranış Daha pasif ve eskiye göre daha yavaş tepki gösteriyor Daha güvensiz ve daha kolay sinirleniyor Alışık olunmayan, kontrolden çıkmış davranışlar gösteriyor Görsel ve işitsel uyartıları yanlış yorumluyor Halüsinasyonları oluyor Hastalık hikayesinin belirlenmesi amacıyla doktorla görüşme Anamnez Tanılamanın başlangıcında doktorla yapılan kapsamlı bir görüşme yer alır. Görüşmenin amacı bireysel hastalık hikayesini, bedensel, ruhsal ve sosyal yönleriyle birlikte güncel durumu belirlemektir. Risk ve diğer etki faktörlerini saptamak ve hasta ile yakınları üzerinde yarattıkları sonuçları değerlendirebilmek için bu işlem önemlidir. Mesela Anamnez görüşmesi bir depresyonun aynı zamanda düşünme üzerinde etkisi olan varlığı hakkında ipuçları verebilir, bunlar da sonra, tanılamanın ilerki aşamalarında açıklığa kavuşturulabilir. Hasta hikayesinin öznel anamnez alınmasının yanısıra, özellikle demans hastalığı kuşkusu olduğu zaman, akraba veya yakın tanıdık çevresinden bir kişiyle de görüşme yapılması yabancı anamnez tamamlayıcı önemli bir adım olur. Hastanın kendisi, çektiği zorlukları belki yeterince ifade edemeyebilir veya “iyi bir görüntü” vermek ister ve “zorluklarını önemsizmiş gibi gösterir”. Böylece durumun birbirinden farklı anlatımları elde edilebilir. Belirtilere yönelik sorular yalnızca “hafıza” konusuna odaklanmamalı, aynı zamanda esela davranışlarda, kişilikte, günlük yaşamla başa çıkmada veya ruh halinde ortaya çıkan değişiklikleri de dikkate almalıdır. Doktorla yapacağınız görüşmeye şöyle hazırlanabilirsiniz Güncel olarak kullandığınız ilaçların listesini çıkarınız. Böylece doktorun olabilecek yan etkileri ve ilaçların karşılıklı etkileşimini değerlendirmesini kolaylaştırırsınız. Ön bulguları mesela doktor mektupları şeklinde ve eğer varsa kafa kısmının CT veya MRT resimlerini görüşmeye giderken yanınıza alınız. Muayene Demansa sadece “görünebilir” belirtiler hafıza ve konuşma kaybı değil aynı zamanda bedensel değişimler de mesela beynin küçülmesi eşlik edebileceği için teşhis farklı muayeneleri kapsamalıdır. Demansın nedeni olabilecek tedavisi mümkün hastalıkların mesela damar hastalıkları, inme, tümör hastalıkları varlığını dışlayabilmek için özenli bir bedensel muayenin yapılması gereklidir. Ayrıca var olan bir demansın yanısıra durumu kötüleştirebilen veya zorlaştırabilen organik temel hastalıklar da ortaya çıkabilir. Demans nasıl tedavi edilir? Demansta ilaç terapisi Demansta hafıza ve düşünme bozukluklarının terapisi Demansın temelinde yatan hastalıkların çoğu süreç içinde ilerler. Bunların sadece birkaçı için ruhsatlı ilaçlar vardır, ama bunlar da ne hastalığı ortadan kaldırabilir ne de onun seyrini etkileyebilir. Şimdiye kadar öncelikle Alzheimer hastalığı için hazır bulunan ilaçların etkisi sadece belirtilerin tedavisiyle sınırlıdır ve bunlar en iyi durumda düşünme gücünü ve günlük hayatla başa çıkma yeteneğini geçici olarak istikrarlı bir duruma getirebilir. İlaçların seçimi diğer etkenlerin yanısıra demansın biçimine ve ağırlık derecesine bağlıdır. Demansa özgü düşünme ve hafızayla ilgili =bilişsel yeteneklerin kaybına karşı etki yapan ilaçlara anti demans ilaçlar denir. Demansta ruhsal bozuklukların ve davranış bozukluklarının terapisi Demansın temelinde yatan hastalıkların hepsinde düşünme ve hafıza kısıtlanmalarının yanısıra yaşantı ve davranış bozuklukları da görülebilir, mesela depresyon, agresyon veya korku. Bu belirtilerin çeşitli nedenleri var Mesela beynin yapısı ve işlevi demans hastalıklarında değişmiş oluyor. Bunun sonucunda belirli çevre koşulları altında farklı tepki gösterme olasılığı artıyor. Mesela uygun olmayan bir iletişim, çevredeki değişiklikler veya yeni oluşan bedensel belirtiler mesela ağrılar tetikleyici çevre koşulları arasında olabilir. Korku, depresyon ve agresyon sıklıkla, hastalanmaya eşlik eden bir kayıp yaşantısına tepki olarak meydana gelir. Önce tetikleyici etkenler tanınarak ilaç kullanmadan müdahale yolu denenmelidir. Sonra mesela günlük yaşamı kolaylaştıran yardımcı araç ve gereçlere veya sosyal bütünleşmeyi destekleyen ve ayakta tutan önlemlere başvurulabilir. Bunlar yardımcı olmuyor ve duyumsama ile davranış bozukluğu, hasta kimse ve yakınları için kuvvetli bir yüklenmeye yol açıyorsa ilaç kullanımı düşünülebilir. Aşağıdaki ilaç gurupları söz konusu olabilir Anti demans ilaçları Bilişsel belirtilerin yanısıra ruhsal belirtiler ve davranış belirtileri de, mesela hafif ve orta ağırlıktaki Alzheimer hastalığında, kısmen anti demans ilaçlar tarafından etkilenebilir Antidepresan ilaçlar Depresyonlarda, ama aynı zamanda başka hastalıklarda da, mesela korku ve zorlantı hastalıklarında veya ağrılarda kullanılan ilaç gurubuna verilen toplu isim. Nöroleptik ilaçlar Sakinleştirici etkisi olan ve hezeyanlı yaşantılar veya halüsinasyonlarda sıklıkla kullanılan “sinirleri yatıştırıcı ilaç” gurubuna verilen toplu isim. Nöroleptik ilaçlar yan etkileri nedeniyle demanslı insanlarda, olabilen en düşük dozda ve olabildiği kadar kısa bir süre için kullanılmalıdır. Antikonvülsan ilaçlar Epilepsi nöbetlerini tedavi etmek için kullanılan ilaçlar. Ajitasyon sert ve aceleci hareketlerle ortaya çıkan huzursuzluk ve agresyon hallerinde etkili olabilirler. Bilişsel olmayan belirtilerin bilişsel belirtileri güçlendirdiği görülebilir, mesela depresyon hafıza gücünü olumsuz etkileyebilir. Aynı şekilde depresyon tedavisinin bilişsel verimi iyileştirmesi de olanaklıdır. İlaç kullanılmayan terapi Demansta ilaç kullanılmayan terapi yaklaşımları, hastaların ruhsal durumunu ve azalan verim kapasitelerine uyum sağlama yeteneklerini iyileştirmeyi amaçlar. Bunlar hem hastayla hem de çevresiyle ilgili olup var olan yetenek ve becerileri ayakta tutmayı ve duruma göre güçlendirmeyi hedefler. Uygulanan yöntemlerin türü, öncelikle demansın türüne, hastalığın içinde bulunduğu evreye, hastanın ve ona bakanların ihtiyaçlarına göre belirlenir. Değişik uygulama türlerinin bileşimi de anlamlı olabilir, ancak hasta kimseyi aşırı zorlamamaya veya zorluklarıyla karşı karşıya bırakıp moralini bozmamaya her zaman dikkat edilmelidir. İlaç kullanılmayan terapi yaklaşımları için örnekler Bilişsel yöntemler, mesela gerçeklik yönelimi mekan ve zaman içinde yönelimin, hastanın dikkatini çekerek ve ona yardım ederek desteklenmesi veya anılarla/ otobiyografik çalışarak otobiyografik hafıza içeriklerinin etkinleştirilmesi yoluyla Ergoterapi, mesela günlük hayatla ilgili beceriler için oyun, el sanatı veya sanatsal yaratıcılık teknikleriyle pratik yapma, çevreyi uyumlu hale getirme, günlük hayat ve hareketlilik konusunda yardımcı araç-gereç danışmanlığı. Ergoterapi yöntemleri kişiye göre uyumlaştırılmalı ve olabildiğince ev ortamında uygulanmalıdır. Bakıcı yakınların da terapiye katılması yararlı olur. Beden etkinlikleri, mesela bir fizyoterapi kapsamında hareket terapisi Sanatsal terapiler, mesela müzik ve sanat terapisi Duyusal yöntemler, mesela aroma terapisi veya snoezelen mesela sesler, kokular ve ışık efektleri, çeşitli cisimlerin dokunarak tanınması yoluyla çeşitli duyuların etkilendiği hoş atmosferli mekan Bakıcı ve sosyal yardımcılar için aydınlatma ve destekleme programları Yakınlar ve bakıcılar da öğrenilen konuların günlük hayatta uygulanmasını ve sürdürülebilirliği sağlamak ve ilaç kullanımını azaltmak için terapiye katılmalıdırlar. Beslenme Demans hastalığı, susama ve acıkma duyularını ayarlama sisteminin artık “normal” işlememesine ve hastaların yeme ve içme ihtiyaçlarını düşük düzeyde belirtmelerine yol açabilir. Bu nedenle hasta yakınları, bakıcı ve doktorlar hastanın kilo kaybetmesine karşı her zaman özellikle hassas olmalıdırlar. Kilo kaybına gerektiğinde yüksek kalorili besin maddeleriyle karşı koyulmalıdır. Ayrıca yemek yeme davranışı, düzenli yemek saatleri belirleme, konuşarak ikna etmeye çalışma, birlikte yemek pişirme ve sofrayı kurma gibi törensel alışkanlıklar yoluyla desteklenmelidir. Uyku ritminin iyileştirilmesi Demans hastalarında çoğu kez uykuda-uyanık olma veya gece-gündüz ritmi değişmiştir. Düzenli olarak gün boyunca sosyal etkinlikler yapılması bu konuda yardımcı olur. Arkadaşlar ve yakınlar ne yapabilir? Demans hastalığı hastanın arkadaşları ve yakınları için de özel bir meydan okumaya dönüşebilir. Demans hastalığına maruz kalmış insanların yakınları ve arkadaşları için kapsamlı bilgi ve tavsiyeler burada bir araya getirilmiştir. Yararlı enformasyon ve bağlantılar Burada “Demans” konusuyla ilgili başvuru yerlerinin bir listesi bulunuyor. Bölgesel başvuru yerleri Yaşlılar için danışma yerleri mesela yaşlılar büroları Sosyal istasyonlar Yaşlılar için bakım hizmeti veren kuruluşlar Yerel Alzheimer dernekleri ve Hafıza görüşme saatleri ya da Memory-Ambulanz adı altında ayakta tedavi hizmeti veren kuruluşlar Burada posta kodlarına göre sıralanmış bir liste bulabilirsiniz Almanca. Bölgelerüstü başvuru yerleri Bakımı üstlenen yakınlar için online danışmanlık Almanca, bakım sistemindeki durumun yükünü hafifletmek için bireysel yollar bulmada, ücretsiz olarak ve isim vermeden psikologlarla yazışma imkanı sunar. Başkaca yararlı bağlantı ve bilgileri burada Almancabulabilirsiniz Dünya Alzheimer Günü’ kapsamında açıklamada bulunan İskenderun Gelişim Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Meral Üzel, kesin tedavisi olmayan bu hastalıkla ilgili erken tanının önemine vurgu yaparak, bu hastalığın ilerlemesinin önlenebileceğine dikkat çekti. Alzheimer hakkında genel bilgiler veren Uzm. Dr. Meral Üzel, “Alzheimer Hastalığı, beyindeki bilişsel işlevlerin ilerleyici kaybıyla giden, sıklıkla ileri yaşta görülen bir demans türüdür. Depresyon, tiroid hastalıkları, ilaç yan etkileri, beyin enfeksiyonları ve lezyonları, organ yetmezlikleri gibi farklı nedenlerden dolayı demans yani bunama ortaya çıkabilir. Ancak Alzheimer Hastalığı, şu anda dünyada 65 yaşından sonra en sık görülen demans sebebidir. Alzheimer Hastalığının genellikle 40-60 yaş aralığında ortaya çıkması, genetik yatkınlığın önemli risk faktörü olduğunu düşündürmektedir. Kadın cinsiyet ve yaşın ilerlemesi, hastalığın sıklığını artırmaktadır. Hastalığın oluşma riskini artıran diğer faktörler arasında; kafa travmaları, cinsiyet, stres, uzun süreli depresyon varlığı, kronik alkol kullanımı, hipertansiyon, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği sayılabilir” açıklamasında bulundu. “Alzheimer unutkanlıkla kendini gösterir” Alzheimer Hastalığının ilk bulgusunun unutkanlık şikâyeti olduğunu ifade eden Uzm. Dr. Meral Üzel, “Alzheimer’ın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bu hastalık, ilk kez 1907’de Alois Alzheimer isimli bilim adamı tarafından tanımlanmıştır. Alzheimer, sıklıkla unutkanlık ile kendini gösterir. Yaşlılıktaki unutkanlık, mutlaka dikkate alınmalıdır. Selim yaşlılık unutkanlığı ile hastalık belirtisi olan unutkanlıkların birbirinden ayrımı gerekir. Bu ayrım hasta yakınlarının verdiği bilgi, fiziki muayene ve genel görünüş, beyin işlevlerini değerlendiren nöropsikolojik testler, yardımcı diğer tetkiklerin PET, MR, BT, kan testleri gibi birlikte değerlendirilmesiyle mümkündür. Hastalığın diğer önemli bir özelliği günlük yaşam aktivitelerinin bozulmasıdır. Günlük işlerini planlama, yemek pişirmek, örgü örmek, giysi seçmek ya da telefonla konuşmak, banyo ve tuvalet ihtiyaçlarını gidermek gibi işleri yapmakta zorluk yaşamaya başlarlar. İdrar ve gaitasını altına veya evin değişik yerlerine yapabilirler. Alzheimer hastalarının ruh halleri anlık değişebilir, aniden sinirlenebilir, çabuk ağlayabilir veya içine kapanabilirler. Uyumama, sürekli amaçsız gezinme, halüsinasyon görme, şüphecilik, sürekli yemek yeme, eşyalarını saklama, yakınlarını suçlama olabilir. Aynı şeyleri tekrar tekrar sorabilir, sorulanlara şey-şey şeklinde belirsiz yanıtlar verebilirler. Evde odaları karıştırma, yer ve yön şaşırma, ilerleyen dönemlerde giderek artar” dedi. “Alzheimer’in ilerlemesi durdurulabilir” Alzheimer Hastalığının kesin tedavisinin olmadığını söyleyen Uzm. Dr. Meral Üzel, “Mevcut ilaçlar hastalığın ortaya çıkış teorisine göre geliştirilmiştir. Hastalıkta kullanılan ilaçlar asetilkolini arttırmaya çalışırken, glutamatı düşürmeyi hedeflemektedir. İlaç tedavisiyle beraber hastanın zihinsel kapasitesinin düzeltilmesi ve günlük yaşamının kolaylaştırılması amaçlanmaktadır. Ek tedaviler arasında davranış terapisi, fizyoterapi, ergoterapi, bellek çalışmaları, müzik, aromaterapi ve evcil hayvan terapisi de sayılabilir. İleri aşamada hastalığa karşı aşı geliştirilmesi hedefleniyor. Alzheimer, gittikçe yaşlı nüfusunun arttığı çağımızın en önemli hastalıklarından birisidir. Ancak hastalığı gösteren belirtilerle erken teşhisi ve erken tedavi başlangıcı ile önemli ölçüde azaltılabilir. Hastalar, unutkanlıktan rahatsızlık duymaya başladıkları zaman vakit kaybetmeden tam donanımlı bir hastaneye başvurmalı, değerlendirilmeli ve hekiminin yakın kontrolü altında olmalıdır” şeklinde konuştu. “Alzheimer’den korunabilirsiniz” Bu hastalıktan korunmak için önemli bilgiler veren Uzm. Dr. Üzel, “Alzheimer’dan korunmak için; günlük sebze ve meyveleri içeren Akdeniz tipi beslenme alışkanlığı edinmek, alkol ve sigara gibi kötü alışkanlıkları bırakmak, düzenli kan basıncı, şeker takibi yapmak hastalık mevcut ise kontrolünü sağlamak için yakın takip, günlük düzenli egzersiz yapmak, kitap ve gazete okumak, müzik dinlemek, yabancı dil öğrenmek, sosyal ortamlara, aile toplantılarına katılmak, emniyet kemeri ve kask kullanarak kaza sonucu oluşabilecek kafa travmalarına karşı korunmak önemlidir” dedi. 1İyileşmek için kullandığınız ilaçların özellikle antibiyotiklerin yanında aldığınız takviyelerin ilaçların etkisini azaltabileceğini biliyor muydunuz? Hastalık döneminde vücut direncini artırmak amacıyla kullanılan besin ve bitkisel kürler ilaçların hastalığı ortadan kaldırmasına yönelik etkisini azaltır. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ergün Kasapoğlu, ilaçlarla birlikte kullanılmaması gereken takviyeleri ve ilaçları açıkladı...Kaynak Fotoğraflar Pinterest, Pixabay, Google Yeniden Kullanım2Çikolata Özellikle bitter çikolata, uyumanıza yardımcı olmak amacıyla verilen bazı sakinleştirici ilaçların etkisini azaltırken bazı uyarıcı ilaçların gücünü artırabilir. Fakat fazla tüketilen çikolata tansiyonunuzun yükselmesine neden Bilinen 50’den fazla ilacın etkisini kaybetmesine neden olabilen greyfurt, ilaçlarla birlikte içildiğinde yarar yerine zarara neden olabilir denildiğinde ilk akla gelen İçerdiği kalsiyum, magnezyum gibi minerallerle vücudun belli antibiyotikleri işlemden geçirmesini Bazıları sindirim için yardımcı olmak için bitkisel bir çare olarak kullanın ve diğerleri gıdalar lezzet için kullanın. Ancak, meyan kökü içinde kimyasal olarak bulunan glisirizin, siklosporin bazı organların ilaçlarını, özellikle organ nakli sonrası kullanılan ilaçları kişinin vücudunun reddetmesine yol desteği Demir eksikliği tedavisi için kullanılan takviyeler, tiroid tedavisi gören kişilerde problem yaratabilir. Demir takviyesine ihtiyacınız varsa, hekiminizle konuşarak tiroid tedavisi ilaçlarınızın zamanlamasını Antipsikotik ilaçların içerdiği etken maddeye göre bazı hastalarda ilaç etkilerini zayıflatırken bazı hastalarda ilaçların yan etkilerini Alerjilerin neden olduğu hapşırık ve burun akıntılarını gidermek için kullanılan antihistaminikler yüksek tansiyon ilaçlarının etkisini azaltarak, kalp atışını Kantaron Bazen depresyon olan insanlara yardımcı olmak için kullanılan bitkisel ilaçlar, kullandığınız ilaçların etkisini azaltarak karaciğer enzimlerinizin değerlerini vitamini Kan akışını düzenlemek ve kan sulandırmak amacıyla aldığınız ilaçların yanı sıra tüketeceğiniz K vitamini takviyeleri ya da brokoli, Brüksel lahanası, lahana, maydanoz ve ıspanak gibi besinler ilaçlarınızın etkisini Biloba Bazı insanlar, yüksek tansiyon, demans, kulak çınlaması gibi problemleri gidermek için bu bitkisel takviyeden yararlanabilir. Ancak bunun net olarak olumlu bir etkisinin olduğunu kanıtlayan hiçbir araştırma yoktur. Aksine bitkisel takviyelerin gereğinden fazla tüketimi, mevcut kullandığınız ilaçların etkilerini reçetede belirlenen doz ve sürede kullanmaya dikkat edin! İlaçların sadece % 50'si reçete edildiği gibi alınır. İnsanlar çoğunlukla ihtiyaç duyduklarından daha az, rastgele zamanlarda alır veya dozlar arasında büyük boşluk bırakır. Bütün bu yanlış yaklaşımlar ilaçların etkilerini zayıflatabilir.

demans hastaları için sakinleştirici ilaçlar